پروپرانولول (Propranolol)يا پرانول(Pranol)
دارویی از دسته بتا بلاکرهای غیرانتخابی است که عمدتاً برای درمان فشارخون مورد استفاده قرار میگیرند. پروپرانول برای
بیماریهای گوناگون دیگری چون تسکین درد قلبی، پیشگیری از سردردهای میگرنی، درمان بینظمی ضربان قلب و گلوکوم تجویز میشود.
این دارو همچنین برای جلوگیری از دومین حمله قلبی در افرادی که یک بار دچار قلبی شدهاند، کاربرد دارد. با مسدودکردن
این تکانهها، به قلب کمک میکند تا منظمتر و مؤثرتر بزند و در نتیجه بار کاری قلب کاهش مییابد.
پروپرانول در تعدای از اختلالات روحی مانند فوبیای اجتماعی، اختلال اضطراب منتشر و اختلال هراس و بهویژه اختلال استرس
پس از سانحه نیز کاربرد دارد که البته هیج یک از آنها مورد قبول افدیای نیستند.
پروپرانول نخستین بتا بلاکری است که در دهه ۱۹۵۰ توسط جیمز دبلیو بلک دانشمند اسکاتلندی کشف شد.
او برای ساخت پروپرانول در سال ۱۹۸۸ جایزه نوبل پزشکی را گرفت.
ویژگیها:
فرمول شیمیایی پروپرانول C۱۶H۲۱NO۲ است. پس از ۱ تا ۳ ساعت به حداکثر غلظت پلاسمایی میرسد
و نیمه عمر آن ۴ تا ۵ ساعت است. اما زمان اثرگذاری آن طولانیتر از نیمه عمرش است و ممکن است تا ۱۲ ساعت طول بکشد
. بیش از ۹۹٪ آن از راه مدفوع از بدن خارج میشود. پروپرانولول بلوک کننده غیراختصاصی گیرندههای بتا یک و بتا دوی سمپاتیک میباشد.
چگونگی مصرف:
مقادیر متفاوتی از پروپرانولول برای علل مختلف تجویز میشود. شکل طولانی اثر پروپرانولول معمولاً روزی یک بار مصرف میشود.
مهم است که دارو را هر روز ساعت معینی بخورید. معمولاً بهتر است دارو را صبح پیش از صبحانه مصرف کنید تا فراموش نکنید.
پروپرانولول را میتوان با یا بدون غذا مصرف کرد. هر روز پیش از خوردن پروپرانولول نبضتان را بشمارید و فشارتان را اندازه بگیرید
اگر کمتر از ۶۰ در دقیقه بود، یا فشار سیستولی (عدد بالایی) کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه بود،
پیش از خوردن داروی آن روز با پزشکتان مشورت کنید. هیچگاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. اگر یک نوبت را فراموش کردید،
به مجردی که به یاد آوردید مصرفش کنید. البته اگر کمتر از ۸ ساعت تا نوبت بعدی مصرف دارو رسیدهاست، نوبت فراموش شده را رها کرده،
به برنامه منظم داروییتان بازگردید. اگر بیش از یک نوبت در روز پروپرانولول مصرف میکنید، اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیدهاست،
نوبت فراموش شده را مصرف نکنید.
هشدارها:
در صورت بروز هر یک از علایم زیر، مصرف پروپرانولول را قطع کنید: اشکال در تنفس تنگی نفس، یا خسخس سینه،
سرد شدن کف دست و پا، ضربان قلب زیر۶۰ در دقیقه، سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم در هنگام بلند شدن از حالت خوابیده با نشسته با
تورم دستها و پاها یا افزایش وزن ناگهانی (۱/۵ کیلو در ۴۸-۲۸ ساعت)، افسردگی، گیجی، یا توهم (شنیدن، دیدن، یا احساس چیزهایی که وجود ندارند)،
درد قفسه سینه، مفاصل یا کمر، تب، گلودرد، بثورات جلدی، یا هرگونه کبودی که یا خونریزی غیرعادی.
عوارض جانبی:
نشانههای زیر تا هنگام عادت کردن بدنتان با دارو ممکن است مشاهده شوند: خواب آلودگی، خستگی، مشکل در خوابیدن، اضطراب،
یبوست یا اسهال، کابوس، یا کاهش توانایی جنسی، اگر این علایم ادامه یافتند یا مشکل ساز شدند، وضعیت را با پزشکتان در میان بگذارید.
موارد احتیاط:
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف پروپرانولول، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به آتنولول یا دیگر داروهای مسدودکننده بتا
بارداری یا شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه تزریقات حساسیتزدایی، کافئین، داروهای آسم ( آمینوفیلین، دیفیلین، اکستریفیلین، تئوفیلین )،
داروهای دیابت ( انسولین، داروهای خوراکی پایینآورنده قند)، دیگر داروهای کاهنده فشار خون (مسدود کنندههای کانالهای کلسیمی، کلونیدین، گوانابنز )،
کوکائین، یا مهارکنندههای مونوآمیناکسیداز ( فورازولیدون، ایزوکاربوکسازید، فنلزین، سلژیلین، ترانیل سیپرومین، پروکاربازین ).
سابقه یا ابتلا به حساسیت، آسم، یا آمفیزم، مشکلات احتقانی قلب، بیماری قند، پرکاری تیرویید، افسردگی، یا بیماریهای کلیوی یا کبدی.
اگر بیماری قند دارید، پروپرانولول ممکن است قند خون شما را افزایش دهد و نیز ممکن است علایم افت قند خون را مخفی کند.
اگر دچار حساسیت باشید با مصرف پروپرانولول واکنشهای حساسیتیتان ممکن است تشدید شود.
قرص های موجود در ایران:
قرص های Propranolol موجود در بازار ایران در دزهای ۱۰ ، ۲۰ و ۴۰ میلی گرم موجود است .
مطالب پربازدید: