موارد مصرف لیتیم کربنات
از ليتيم در درمان و پيشگيري مانيا، بيماري مانيك – دپرسيو، افسردگي عود كننده و رفتار تهاجمي استفاده مي‌شود.
مکانیسم اثر لیتیم کربنات
مكانيسم اثر ليتيم دقيقا مشخص نيست، اما به دليل شباهت يون ليتيم به يون سديم ، جايگزين سديم شده و در ايجاد پتانسيل عمل در سلولهاي عصبي اختلال ايجاد مي‌كند بر روي عملكرد واسطه‌هاي شيميايي عصبي‌مثل نوراپي‌نفرين، سروتونين ، دوپامين و استيل‌كولين و گيرنده‌هاي آنها تأثير مي‌گذارد و با كاهش توليد پيام رسان ثانويه اينوزيتول‌تري فسفات ايجاد پاسخ سلولي را تضعيف مي‌كند.
فارماکوکینتیک لیتیم کربنات
كربنات ليتيم از طريق خوراكي به طور كامل جذب مي‌شود و بعد از 30 دقيقه غلظت پلاسمايي ان به حداكثر مي‌رسد. 95% دارو بدون تغيير از طريق كليه دفع مي‌شود. نيمه عمردارو حدود 24 ساعت مي‌باشد.
منع مصرف لیتیم کربنات
در صورت وجود سابقه لوسمي اين دارو نبايد مصرف شود.
عوارض جانبی لیتیم کربنات
عوارض شایع (%10<):
غدد درون ریز و متابولیسم: کم کاری تیروئید
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: موج T غیرطبیعی درالکتروکاردیوگرام، برادی کاردی، آریتمی قلبی (از جمله بروز سندرم بروگادا)، سفتی قفسه سینه، شوک، سردی اندام های انتهایی، ادم، افت فشارخون، میکسدم، اختلال عملکرد گره سینوسی، سنکوپ
پوستی: ریزش مو، زخم پوستی، خشکی و/یا نازک شدن مو، تشدید پسوریازیس، فولیکولیت، خارش، پسوریازیس، راش پوستی، خشکی پوست
غدد درون ریز و متابولیسم: آلبومین در ادرار، کم آبی بدن، دیابت بی مزه، گواتر با عملکرد طبیعی تیروئید، پیدایش گلوکز در ادرار، افزایش کلسیم خون (از جمله پرکاری ثانویه پاراتیروئید)، افزایش قندخون، پرکاری پاراتیروئید، پرکاری تیروئید، عطش، دیابت بی مزه نفروژنیک، عطش شدید، افزایش وزن، کاهش وزن
گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، پوسیدگی دندان، اسهال، اختلال چشایی، سوء هاضمه، بی اختیاری مدفوع، نفخ، گاستریت، تهوع، بیماری غدد بزاقی (تورم)، ریزش غیرارادی بزاق (سیالوره)، تورم لب ها، تغییرات زبان (حرکات)، استفراغ، خشکی دهان
ادراری تناسلی: گلومرولوپاتی (فیبروز)، ضعف جنسی، بی اختیاری، آتروفی نفرون، سندرم نفروتیک، کم ادراری، اختلالات جنسی
هماتولوژی و انکولوژی: لکوسیتوز
ازدیاد حساسیت: آنژیو ادم
ایمونولوژی: سندرم DRESS (واکنش دارویی به همراه افزایش سطح ائوزینوفیل و علائم سیستمیک)
موضعی: ادم موضعی (مچ پا و مچ دست)، درد موضعی (انگشتان دست و پا)، تغییر رنگ موضعی پوست (انگشتان دست و پا)
سیستم عصبی: الکتروانسفالوگرام غیرطبیعی (انتشار آهسته، تقویت، به هم ریختگی ریتم پس زمینه)، آتاکسی، بیهوشی موقت، سفتی چرخ دنده ای عضلات، اغما، گیجی، کاهش عملکرد مغزی (تشدید سندرم مغزی ارگانیک)، سرگیجه، خواب آلودگی، واکنش دیستونی، واکنش خارج هرمی، خستگی، توهم، سردرد، بیش فعالی (واکنش یکه خوردن یا جاخوردگی)، بیش فعالی رفلکس عمقی تاندون، هایپرتونی، افزایش ایدیوپاتیک فشار داخل جمجمه، حرکات غیرارادی شبه کره آتتوز (حرکات پیچشی انتهایی اندام)، لتارژی، بی حسی موضعی (پوست)، اختلال حافظه، طعم فلزی در دهان، اختلال سایکوموتور، کاهش توانایی ذهنی، بی قراری، طعم شور در دهان، وضعیت بیهوشی، تشنج، کند شدن عملکرد ذهنی، اختلال در ریتم تکلم، کند ذهنی، تیک، سرگیجه
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ورم مفاصل، تحریک پذیری بیش از حد عضلات، پلی آرترالژی، لرزش
چشمی: تاری دید، اگزوفتالمی، نیستاگموس (حرکات غیر ارادی چشم)، اسکوتومای گذرا (نقطه ی سیاه در میدان دید)
گوشی: وزوز گوش
کلیوی: کاهش کلیرانس کراتینین، پر ادراری، نقص کلیوی در تغلیظ ادرار
متفرقه: تب، فیبروز بینابینی، یدیسم (ناشی از افزایش جذب ید
تداخلات دارویی لیتیم کربنات
مشخصات کلی تداخلات:
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- تشدید هایپرگلیسمی
- تشدید هیپوگلیسمی
- کاهش آستانه تشنج
- کاتیون تک ظرفیتی
- تشدید سمیت کلیوی
- تشدید بلاک عصبی - عضلانی
- تشدید اثرات سروتونرژیک
- اثر بر تولید/ متابولیسم هورمون تیروئید
- ترکیبات حساس به pH ادرار
تداخلات رده X (پرهیز):
داپوکستین، فکسینیدازول، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (تیپ B)
کاهش اثرات داروها توسط لیتیوم کربنات:
داروهای ضد سایکوز، دسموپرسین
کاهش اثرات لیتیوم کربنات توسط داروها:
کافئین و فراورده‌های حاوی کافئین، کلسی‌تونین، کلسیم پلی استایرن سولفونات، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز، دیورتیک های لوپ، سدیم بیکربنات، سدیم کلرید، سدیم پلی استایرن سولفونات، گیاه علف چای، مشتقات تئوفیلین
افزایش اثرات داروها توسط لیتیوم کربنات:
داروهای ضد سایکوز، فکسینیدازول، هالوپریدول، داروهای بلاک‌کننده عصبی-عضلانی، اکسی تریپتان، پتاسیم یدات، عوامل طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، تضعیف‌کننده های CNS سروتونرژیک غیر اوپیوئیدی، تریپتوفان
افزایش اثرات لیتیوم کربنات توسط داروها:
آلموتریپتان، آلوسترون، آمفتامین‌ها، بلاک کننده های گیرنده آنژیوتانسین II، داروهای ضد تهوع (آنتاگونیست 5HT3)، بوسپیرون، مهارکننده‌های کانال کلسیم (غیردی‌هیدروپیریدینی)، کاربامازپین، سیکلوبنزاپرین، داپوکستین، دسموپرسین، دکس متیل‌فنیدات، متیل‌فنیدات، دکسترومتورفان، التریپتان، اپلرنون، مشتقات ارگوت، فنفلورامین، فوس فنی‌توئین، لاسمیدیتان، لینزولید، دیورتیک های لوپ، لورکاسرین (از بازار دارویی ایالات‌متحده جمع‌آوری‌شده)، متاکسالون، متیل دوپا، متیلن بلو، مترونیدازول (سیستمیک)، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (تیپ B)، نفازودون، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اندانسترون، آگونیست های اوپیوئیدی، اوزانیمود، فنی‌توئین، پتاسیم یدید، راموسترون، سارگراموستیم، اوپیوئید های سروتونرژیک (خطر بالا)، آگونیست های گیرنده 5HT1D سروتونینی (تریپتان ها)، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، گیاه علف چای، اسپند، تیازید و دیورتیک های شبه تیازید، توپیرامات، ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها لیتیم کربنات
. به دليل احتمال بروز تغييرات بافتي و عملكردي كليه متعاقب مصرف دراز مدت ليتيم درمان با اين دارو بيش از 5-3 سال توصيه نمي‌شود.
2. از آنجايي كه نمك‌هاي ليتيم داراي ضريب درماني بسيار باريكي هستند ، فقط در صورتي مي‌توان آنها را تجويز نمود كه بتوان غلظت پلاسمايي دارو را به تناوب اندازه گرفت. افزايش غلظت پلاسمايي ليتيم بالاتر از حد درماني ممكن است كشنده باشد.
3. در صورت بروز علائم مسموميت با ليتيم (لرزش ، عدم تعادل، نيستاگموس، نارسايي كليوي و تشنج) بايد درمان را قطع و در صورت لزوم مسموميت زدايي انجام داد.
4. وقتي كه غلظت پلاسمايي ليتيم به حد سمي مي‌رسد، معمولاً 1 يا 2 روز طول مي‌كشد تا علائم شديد مسموميت بروز كند.
5. در صورت تخليه سديم بدن ، مسموميت با ليتيم تشديد مي‌شود. به همين دليل از مصرف داروهاي مدر بخصوص تيازيد‌ها همزمان با اين دارو بايد اجتناب شود.
6. اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان مصرف شود.
بيماري قلبي –عروقي، اختلالات CNS مانند صرع يا پاركينسون، دهيدراسيون شديد، عفونت شديد، بي كفايتي كليه و احتباس ادرار.
7. بررسي نوار قلبي حداقل يكبار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نياز در طي درمان توصيه مي‌شود. همچنين تعيين غلظت سرمي ليتيم به طور منظم در طول درمان نيز توصيه مي‌شود. تعيين عملكرد كليه و شمارش تام و افتراقي سلولهاي خون پيش از درمان و بطور منظم در طول درمان با اين دارو توصيه مي‌شود.
صفحات پر بازدید:
بهترین دکتر روانشناس در اسلامشهر
مرکز مشاوره دکتر هاشمی اسلامشهر
بهترین مرکز مشاوره در اسلامشهر
