داکسی سایکلین
داکسی سایکلین یک داروی آنتی بیوتیک می باشد که فعالیت باکتری ها را در برخی عفونت های نواحی قفسه سینه، پوست، اطراف دهان و همچنین برخی بیماری های مقاربتی متوقف می نماید.
این داروی ضد میکروب جهت پیشگیری از ابتلا به مالاریا در افرادی که به مناطقی که شیوع مالاریا در آنها بالاست سفر می‌کنند نیز ممکن است تجویز گردد. با این حال مصرف این دارو تنها با تجویز پزشک مجاز میباشد و جزو داروهای بدون نسخه نمی‌باشد.(حتی به منظور پیشگیری از مالاریا)
به دلیل اینکه داکسی سایکلین در عفونت های متعدد و به دلایل متفاوتی می تواند تجویز گردد،دانستن علت تجویز، دوره درمان و شکل دارویی مهم می باشد.
پیش از شروع مصرف داکسی سایکلین
-در صورت بارداری و اقدام به بارداری یا شیردهی، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-سابقه یا ابتلا به هرگونه اختلال کبدی یا کلیوی را به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت ابتلا به بیماری های التهابی مانند لوپوس، بیماری ضعف عضلانی میاستنی گراویس و سایر موارد به پزشک اطلاع دهید.
-در صورت مصرف هرگونه دارو یا فرآورده مکمل، لیست کلیه ی داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید تا در صورت امکان بروز تداخلات دارویی توصیه های لازم را دریافت نمایید.
- سابقه ی حساسیت به این دارو یا هر داروی دیگر (خصوصاً آنتی بیوتیکها) را در اختیار پزشک و داروساز قرار دهید.
نحوه ی صحیح مصرف داکسی سایکلین
-این دارو به صورت قرص، کپسول، آمپول و سوسپانسیون خوراکی موجود می باشد که البته بیشترین مصرف را به صورت کپسول خوراکی دارد.( کپسول های ۳۰۰ میلی گرمی) در نتیجه لازم است بدانید چه شکل از دارو برای شما تجویز گردیده است و هنگام تحویل دارو از داروساز از این مساله اطمینان حاصل نمایید.
-مقدار مصرف روزانه با توجه به علت تجویز و شدت عفونت می‌تواند متفاوت باشد و ممکن است از یک تا ۴ نوبت در روز نیاز به مصرف این دارو داشته باشید. دستور مصرف را دقیقاً از پزشک دریافت نموده و هنگام تحویل دارو با داروساز خود چک نمایید و کلیه سوالات خود را در زمینه مصرف دارو با پزشک و داروساز در میان بگذارید.
-کپسول خوراکی را به صورت کامل همراه یک لیوان پر از آب و همراه با غذا ببلعید و از باز کردن یا جویدن آن خودداری نمایید.
-به علت این که این دارو در صورت بازگشت از معده به مری می تواند عارضه ناراحت کننده ای به نام ازوفاژیت ایجاد نماید که موجب آسیب به بافت این ناحیه نیز می شود و در اثر آن احساس سوزش شدید در مری و گلوی خود خواهید کرد، حتماً تا یک الی دو ساعت پس از مصرف داکسی سایکلین از دراز کشیدن و خم شدن و هر حرکتی که موجب برگشت دارو از معده به سمت دهان می‌گردد، خودداری نمایید.
-در صورتی که قرص حل شدنی داکسی سایکلین (vibramycin-D )برای شما تجویز گردد، لازم است آن را در یک لیوان آب جهت مصرف حل نمایید.چنانچه این شکل دارو برای زخم دهانی شما تجویز شده است، باید به صورت دهانشویه به مدت ۲ الی ۳ دقیقه آن را در دهان بچرخانید و سپس از دهان خارج کنید.
-در صورت فراموش نمودن یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری نوبت فراموش شده را مصرف نمایید و سعی کنید تعداد کپسول یا قرص تجویز شده ی روزانه را مصرف نمایید. اما از دوبرابر نمودن مقدار مصرف دارو در یک نوبت جهت جبران نوبت فراموش شده، خودداری نمایید.
-دوره ی درمان با داکسی سایکلین با توجه به علت تجویز و شدت عفونت می‌تواند از یک تا چند ماه متغیر باشد. لذا مصرف این دارو را تا زمانی که پزشک صلاح می داند، ادامه دهید.
توصیه ها
-در مدت درمان با داکسی سایکلین از مصرف داروهای درمان کننده سوء هاضمه مانند داروهای ضد اسید معده، مکمل های حاوی آهن،کلسیم و منیزیم یا روی همزمان با مصرف این دارو خودداری نمایید. زیرا این کار موجب کاهش اثر بخشی داکسی سایکلین در کنترل عفونت می گردد.
در صورتی که نیاز به مصرف دارو جهت کنترل اسید معده ی خود یا مصرف مکمل های ذکر شده دارید، حتماً آنها را حداقل به فاصله ی دو ساعت از نوبت مصرف داکسی سایکلین مصرف نمایید.(این توصیه رادر مورد غذاهای سرشار از کلسیم (مانند لبنیات) و آهن نیز رعایت کنید.)
-چنانچه داروی ضد انعقاد خون خوراکی نظیر آسپرین،وارفارین و...مصرف می کنید، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-چنانچه مبتلا به صرع می باشید یا از داروهای ضدتشنج استفاده می کنید، به پزشک اطلاع دهید.
-مصرف این دارو در کودکان زیر هشت سال (مگر در موارد خاص طبق نظر متخصص)ممنوع می باشد.
-شیردهی در مدت درمان با داکسی سایکلین و تا ۵روز پس از قطع این دارو ممنوع می باشد.
-در مدت درمان با داکسی سایکلین پوست شما بیش از پیش به نور آفتاب حساس می گردد. لذا تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض آفتاب مستقیم و گرفتن حمام آفتاب خودداری نمایید و فرآورده های ضد آفتاب مناسب و عینک آفتابی (حتی در هوای ابری) استفاده نمایید.
- مصرف این دارو ممکن است اثر واکسن خوراکی تیفوئید را بی‌اثر نماید. لذا پیش از هرگونه واکسیناسیون مسئول مربوطه را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
- در مدت درمان با این دارو بدن شما نسبت به ابتلا به سایر عفونت‌ها بیش از پیش حساس می شود.لذا توصیه های بهداشتی را رعایت نمایید و تا جای ممکن از تماس با افراد مبتلا به بیماری های عفونی خودداری نمایید.
-مصرف منظم داروی آنتی بیوتیک کاملاً طبق تجویز پزشک موجب کنترل سریع تر و موثر برای عفونت می گردد. همچنین در صورت احساس بهبودی، دوره ی درمانی توصیه شده توسط پزشک را کامل نمایید تا از بازگشت عفونت و ایجاد مقاومت پیشگیری نمایید.
*اطلاعات تکمیلی در مورد پیشگیری از مالاریا
چنانچه داکسی سایکلین جهت پیشگیری از ابتلا به مالاریا تجویز شده است، لازم است مصرف آن را یک تا دو روز قبل از مسافرت آغاز نمایید تا مقدار دارو در خون شما تا زمان ورود به منطقه ی آلوده به حدی برسد که مراقبت های لازم را از شما بنماید.همچنین لازم است دارو را در زمان اقامت و سپس تا ۴ هفته پس از ترک منطقه مصرف نمایید.
- توصیه‌های پزشک را در این باره جدید بگیرید و در صورت احساس علائم آنفولانزا، سرماخوردگی و افزایش درجه حرارت بدن در مدت سفر و تا یک سال پس از آن (خصوصاً سه ماه نخست) حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید و اطلاعات سفر را نیز در اختیار بقیه قرار دهید.
-با اینکه مصرف آنتی بیوتیک احتمال ابتلا به مالاریا را کاهش می دهد اما احتیاط و رعایت توصیه ها الزامی می باشد:
-جهت جلوگیری از گزش حشرات در مدت سفر، از بلوزهای آستین بلند،شلوار بلند و چسبان و جوراب استفاده نمایید. این مسئله مخصوصاً زمانی که در فضای باز و پس از غروب آفتاب هستید، بسیار اهمیت دارد.
-از یک اسپری حشره کش یا دافع حشرات مناسب بر روی البسه و مناطق برهنه پوست خود استفاده کنید.
-چنانچه از ضدآفتاب استفاده می کنید، ابتدا ضدآفتاب را اعمال نمایید و سپس حشره کش را روی آن استعمال کنید.در فضای اتاق، از اسپری حشره کش مناسب ،هر روز بعد از ظهر و هر دو ساعت یک بار، تا زمان رفتن به رختخواب استفاده نمایید و پیش از خواب، فضای اتاق را و همچنین سطوح را از لحاظ وجود پشه و حشرات بررسی نمایید و در صورت امکان حتماً از پشه بند استفاده کنید.
عوارض ناخواسته دارویی داکسی سایکلین
-در صورت بروز معده درد،سوء هاضمه و درد شکمی با مصرف دارو به همراه وعده های غذایی سبک و ساده و پرهیز از غذاهای پر چرب و پر ادویه می توانید از ابتلا به این عوارض جلوگیری نمایید.
-در صورت اسهال خفیف آب به میزان کافی مصرف نمایید تا مایعات از دست رفته ی بدن جایگزین گردند. چنانچه اسهال شدید و ادامه دار شد، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
- در صورت بروز سردرد یا هرگونه درد نقاط مختلف بدن،آب و مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید و با داروساز جهت انتخاب داروی ضد درد مناسب شرایط خود مشورت نمایید. چنانچه درد شدید و ادامه دار شد، لازم است به پزشک اطلاع دهید.
- احتمال بروز عفونت قارچی که موجب قرمزی و خارش در نواحی دهان و واژن می گردد، در مدت درمان با داکسی سایکلین وجود دارد.در صورت مواجه شدن با این علائم، با پزشک مشورت نمایید.
-احساس خشکی دهان و حساسیت گلو در مدت مصرف این دارو رخ می دهد.جهت جلوگیری از آن هر نوبت دارو را با یک لیوان آب مصرف نمایید و تا یک الی دو ساعت از دراز کشیدن یا خم شدن خودداری نمایید.
-در صورت احساس اضطراب، بی‌قراری یا تعریق بیش از حد با پزشک خود صحبت کنید.
-داکسی سایکلین در برخی افراد می تواند موجب بروز واکنش های حساسیتی مانند لکه های قرمز پوستی گردد. در این موارد حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
اطلاعات تخصصی
موارد مصرف داکسی سیکلین
این دارو در درمان برونشیت مزمن، عفونت های ناشی از بروسلا، کلامیدیا، میکوپلاسما و ریکتزیا و نیز در درمان آکنه ولگاریس و افوزیون پلورال ناشی از سیروز یا بیماری های بدخیم مصرف می شود. داکسی سیکلین در درمان سیفلیس، التهاب عفونی لگن، التهاب مزمن پروستات و سینوس نیز به کار می رود.
مکانیسم اثر داکسی سیکلین
داکسی سیکلین به دو روش وارد سلول باکتری می شود. یکی به روش انتشار و دیگری به روش انتقال فعال در نتیجه٬ غلظت تتراسیکلین در باکتری های حساس در درون سلول بسیار بیشتر از غلظت دارو در محیط خارج سلول است.
پس از ورود داکسی سیکلین به درون سلول باکتری٬ بصورت برگشت پذیر به گیرنده های سلولی روی واحد فرعی 30s ریبوزوم باکتری متصل می شود و مانع از اتصال tRNA به محل پذیرش کمپلکس ریبوزوم mRNA می شود. نتیجه این فرایند وقفه سنتز پروتئین در طیف وسیعی از باکتری ها می باشد.
عدم جذب انتخابی تتراسیکلین ها در پستانداران دلیل اصلی بی اثر بودن این دارو در وقفه پروتئین در انسان است.
فارماکوکینتیک داکسی سیکلین
100-90 در صد از راه خوراکی جذب می شود و غذا بر جذب دارو تاثیری ندارد. غلظت سرمی دارو 4-2 ساعت پس از مصرف به اوج خود می رسد. پس از جذب، دارو در اغلب بافتها و مایعات بدن منتشر می شود. نیمه عمر دارو 22-12 ساعت است و در صورت عیب کار کلیه تغییر چندانی نخواهد کرد. دفع دارو عمدتاً کلیوی است اما از راه صفرا نیز دفع می شود.
منع مصرف داکسی سیکلین
این دارو در کودکان با سن کمتر از 12 سال و ابتلای بیمار به لوپوس اریتماتوز نباید مصرف شود.
عوارض جانبی داکسی سیکلین
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افزایش فشارخون
سیستم اعصاب مرکزی: اضطراب، درد
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش لاکتات دهیدروژناز، افزایش گلوکز سرم
گوارشی: اسهال، درد ناحیه فوقانی شکم، باد کردن شکم، درد شکمی، خشکی دهان
کبدی: افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز
عفونی: عفونت قارچی، آنفلونزا
عصبی، عضلانی و اسکلتی: کمردرد
تنفسی: نازوفارنژیت، سینوزیت، احتقان بینی، درد سینوسی
سایر عوارض (درصد نامشخص):
پوستی: هایپرپیگمانته شدن پوست
گوارشی: زخم مری، التهاب مری
تداخلات دارویی داکسی سیکلین
مشخصات کلی تداخلات:
- تحت تاثیر تاخیر در تخلیه ی معده
- تغییر در فلور نرمال دستگاه گوارش
- عامل باکتریواستاتیک (تداخل با آنتی بیوتیک های باکتریوسیدال بررسی شود)
- اتصال به رزین یا پلیمر تبادل آنیونی
- اتصال به کاتیون‌های چند ظرفیتی
- اختلال در پاسخ ایمنی در برابر عوامل باکتریایی
- تشدید حساسیت به نور
تداخلات رده X (پرهیز):
آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، مکامیلامین، متوکسی فلوران، مشتقات رتینوئیک اسید، استرانسیوم رانلات
کاهش اثرات داروها توسط داکسی‌سایکلین:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، فرآورده‌های آهن، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
کاهش اثرات داکسی‌سایکلین توسط داروها:
آنتی‌اسیدها، باربیتورات ها، عوامل کمپلکس ساز اسیدهای صفراوی، بیسموت ساب‌سیترات، بیسموت ساب سالیسیلات، نمک‌های کلسیم، کاربامازپین، فوس فنی‌توئین، فرآورده‌های آهن، لانتانیم، نمک‌های منیزیم، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای و بدون آهن)، فنی‌توئین، مهارکننده‌های پمپ پروتون، کیناپریل، ریفامپین، استرانسیوم رانلات، سوکرالفیت، سوکروفریک اکسی هیدروکسید
افزایش اثرات داروها توسط داکسی‌سایکلین:
آمینولوولینیک اسید (موضعی و سیستمیک)، لیتیم، مکامیلامین، متوکسی فلوران، میپومرسن، داروهای بلاک کننده عصبی - عضلانی، پورفیمر، مشتقات رتینوئیک اسید، ورتپورفین، آنتاگونیست های ویتامین کا
افزایش اثرات داکسی‌سایکلین توسط داروها:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
تداخل با غذا:
اتانول؛ مصرف طولانی مدت اتانول ممکن است غلظت سرمی داکسی‌سایکلین را کاهش دهد.
غذا؛ در صورت مصرف غذای پرچرب یا شیر ممکن است سطوح سرمی داکسی‌سایکلین به‌صورت جزئی کاهش یابد.
مصرف آهن یا کلسیم ممکن است جذب داکسی‌سایکلین را کاهش دهد.
مصرف داکسی‌سایکلین ممکن است جذب کلسیم، آهن، منیزیم، زینک و آمینواسیدها را کاهش دهد.
راهکار: Doryx® و Doryx®MPC بدون ملاحظات غذایی مصرف شود. Oracea® و قرص‌های داکسی‌سایکلین 20 میلی‌گرمی با معده خالی 1 ساعت قبل یا 2 ساعت پس از وعده غذایی مصرف شود.
هشدار ها داکسی سیکلین
1- این دارو به ندرت ممکن است موجب بروز حساسیت به نور شود.
2- دوکسی سیکلین در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه و کبد باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
توصیه های دارویی داکسی سیکلین
1- در صورت ناراحتی گوارشی، دوکسی سیکلین را می توان با غذا یا شیر مصرف کرد.
2- بیمار نباید به مدت طولانی در معرض نور آفتاب یا لامپ های دارای اشعه ماوراءبنفش قرار گیرد.
3- کپسول دوکسی سیکلین را باید به طور کامل با مقدار زیادی آب همراه غذا در حال نشسته یا ایستاده بلعید و به مدت حداقل 30 دقیقه پس از مصرف از دراز کشیدن خودداری نمود.
4- از مصرف همزمان داروی آنتی اسید، مکمل های حاوی کلسیم و آهن، ملین های منیزیم و سدیم بی کربنات طی 3-1 ساعتپس از مصرف تتراسیکلین ها باید خودداری نمود.
مطالب پر بیننده:
